Edebiyat Aruz Ölçüsü – Aruz Vezni ders notları

Edebiyat Dersi Aruz Ölçüsü bir diğer adıyla Aruz Vezni bu başlıkta geniş ve detaylı olarak sizlerle.Aruz ölçüsü , divan şiirinde aruz ölçüsü , aruz ölçüsünde kurallar , aruz ölçüsünün türk edebiyatında ki yeri , aruz ölçüsü nedir , aruz vezni nedir ,

 

Aruz Ölçüsü ya da Aruz Vezni , nazımda uzun veya kısa, kapalı ya da açık hecelerin belli bir düzene göre sıralanarak ahengin sağlandığı ölçüye verilen isimdir.

Sözlük anlamları ‘yön’, ‘bölge’, ‘bulut’, ‘gökyüzü’, ‘keçi yolu’, ‘deli’, ‘sarhoş deve’, ‘çadırın orta direği’, ‘karşılaştırılan’, ‘ölçü olan şey’ gibi çeşitlidir. Edebi kavram olarak, bu anlamlardan hangisine dayandığı tam olarak bilinmemektedir. Develerin yürüyüşünden, demircilerin sistematik çekiç vuruşundan veya çamaşırcı kadınların tokmak seslerinden çıktığı görüşleri vardır. Bir çadırı direğin ayakta tutması gibi, divan şiiirini ayakta tutan en büyük unsurun aruz olduğu düşünülür. Aruz bilimini bir öğreti biçiminde ilk olarak ortaya koyan ünlü Arap dilcisi İmam Halil bin Ahmed’dir. Aruz ölçüsü, Arap, Fars, Türk, Azerbaycan, Kürt, Afgan, Pakistan ve kısmen Hint edebiyatında sık şekilde kullanılmaktadır.

Aruz hecelerin sayısını değil, şekli esas alınır. Aruzla yazılmış şiirlerde, her bir mısranın heceleri, diğer mısraların aynı hizadaki heceleriyle aynı açıklık (kısalık) ve kapalılık (uzunluk) noktasında birbirlerine denktirler. Açık (kısa) hece ( . ) işaretiyle; kapalı (uzun) hece (-) işaretiyle gösterilir. Ayrıca med’li adı verilen, bir buçuk hece değerinde ( .- ) işaretiyle gösterilen hece değeri de dört sesten oluşan heceler için kullanılır. Bu temel parçaların birleşmesinden 8 ana kalıp türemiştir:

fa’ûlün (fe’ûlün) (._ _)
fâ’ilün, fâ’ilât (_._)
mefâ’ilün (._._)
fâ’ilâtün (_._ _)
müstef’ilün (_ _._)
mef’ûlâtü (_ _ _ .)
müfâ’aletün (._.._)
mütefâ’ilün (.._._)

Her beyitte en az dördü bulunan bu parçalara tef’il, tef’ile ya da cüz adı verilir.

Aruz Ölçüsünde Kurallar

1 Yorum (+add yours?)

  1. Trackback: Edebiyat Ders Notları « EğitimHanesi , Eğitim Bloğu

Yorum bırakın